Nöbetçi Eczaneler
VAN (AA) – Gürpınar ilçesinde, Urartu Krallığı’nın en parlak
döneminde yaptırılan Çavuştepe Kalesi’nde hem kazı ve restorasyon
çalışmaları hem de yüzey araştırmaları devam ediyor.
Van
Yüzüncü Yıl Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dekanı ve Arkeoloji Bölüm
Başkanı Prof. Dr. Rafet Çavuşoğlu başkanlığında yürütülen çalışmalarda
ortaya çıkarılan metal buluntuların analizine başlandı.
Çekya’daki
Charles Üniversitesi Klasik Arkeoloji Enstitüsü’nden Dr. Marek Vercik
ve Almanya Max Planck Enstitüsü’nden Doç. Dr. Ümit Güder, “Anadolu’da
Metal Alaşımların Bilinmeyen Tarihi Projesi” kapsamında kalede araştırma
yaptı.
Tarihi kaledeki kazılarda şimdiye kadar
elde edilen bronz kemer, bilezik, pazıbent, yüzük gibi takı ile bıçak ve
hançer parçalarını inceleyen akademisyenler, beraberinde getirdikleri
son teknolojik analiz cihazıyla, metal buluntuların cinsi, üretim tarihi
ve üretildiği atölyelerle ilgili bilgi topladı.
“Karbon analizleri yaparak tarihlerini ortaya koyacağız”
Çavuşoğlu, AA muhabirine, kazı dönemlerinde ele geçen metal buluntuların analizini yapmaya başladıklarını söyledi.
Analiz
sonuçlarına göre metal buluntuların üretildiği atölyelerin yerlerini de
tespit edebileceklerini anlatan Çavuşoğlu, şunları kaydetti:
“Atölyelerle
ilgili 1980’de yürütülen arkeolojik kazılarda 6 eritme ocağından söz
ediliyor. Bizler de yüzeyde elde ettiğimiz metal buluntuların
analizlerini yapıp diğer eserlerle karşılaştırmasını yapacağız. Yurt
dışından gelen akademisyenlerle yürüttüğümüz analiz çalışmalarıyla metal
buluntuların kaynağını yani nerde üretildiğini belirleyeceğiz.
Çalışmayla bu atölyelerin Urartu dönemi mi yoksa Urartu sonrasındaki
döneme mi ait bu, tespit edilecek. Karbon analizleri yaparak tarihlerini
ortaya koyacağız. Kısacası metalin içeriği, tarihi ve üretildiği
atölyeyle ilgili bilgi ortaya çıkacak. Metal buluntuların analizlerinin
bir kısmını alanda yaptık. İlk analizlerde metallerin Urartu dönemine
ait olduğu fikri ortaya çıktı.”
“Çalışmaların yeni boyut kazandıracağını düşünüyorum”
Doç.
Dr. Ümit Güder ise bakır işlemeciliğinde geniş teknikler uygulayan ve
büyük miktarda üretim gerçekleştiren Urartularda metal üretiminde
kullanılan teknolojinin kaynağını araştırdıklarını ifade etti.
Kalede
zengin bakır içerikli buluntuların elde edildiğini anlatan Güder,
“Çalışmalarımızı daha önce bir atölyenin varlığından söz edilen Haldi
Tapınağı’nda yoğunlaştırdık. Metallerin analizlerini yerinde yaparak ne
tür buluntular olduğunu, ne tip üretimler gerçekleştirildiğini ve üretim
tarihlerine ulaşmaya çalışıyoruz.” dedi.
Urartu bronzlarında sıklıkla rastlanan çinkonun kaynağını bulmak istediklerini belirten Güder, şöyle devam etti:
“Çinko
ve bakır yan yana getirildiğinde pirinç elde ediliyor. Bunlara bronz
eklendiğinde altına yakın renk elde ediliyor. Birçok Urartu metal
analizinde çinkonun bilinçli bir şekilde elde edildiğine yönelik
bulgular söz konusu. Dolayısıyla teknolojinin uygulanıp uygulanmadığını
ve Urartu kökenli olup olmadığına yönelik bulgular elde etmeye
çalışıyoruz. Proje kapsamındaki en önemli cihazımız yerinde ve hasarsız
analiz yapabilen XRF analiz cihazıdır. Bu cihaz sayesinde buluntuların
sınıflandırmasını alanda yapabildik.”
Dr. Marek
Vercik de “Urartu Krallığı’nın metal üretim teknolojisinde üst sıra
olması beni şaşırttı. Yapacağımız çalışmaların yeni boyut
kazandıracağını düşünüyorum. Urartuları bakır üretim teknolojilerine
dayanarak söylemiyorum. Urartuların bölgesel olarak da metal ve farklı
objelerin üretiminde ileri bir uygarlık olarak ortaya çıkarabilecek
bilgiler elde edeceğimizi düşünüyorum.” şeklinde konuştu.
Muhabir: Mesut Varol